Werkwijze maken van een bronzen beeld:

1. Ontwerp maken voor een bronsbeeld (unicum)

   1. De inspiratie voor een ontwerp haal ik uit foto's, tekeningen, herinneringen aan kunstwerken van andere kunstenaars of de natuur. Of ik begin gewoon met opbouwen en in was vormgeven en laat me leiden door dat wat zich ontwikkelt om zo tot een definitieve vorm te komen.
   2. Bij een kleiner beeld maak ik de basisvorm met gefiguurzaagd plastikglas, dat door warm te maken in vormen gebogen kan worden.
   3. Of ik verbind holle stokjes aan elkaar met naaigaren. Hierover heen geef ik gedetailleerder vorm met was.
   4. Als het beeld grotere vormen moet krijgen, vorm ik die met vitrage (die bestreken is met kaarsvet en met een laag was). Zo kan ik holle vormen creëren. Als ik deze vorm uit massief was of iets dergelijks zou maken, zou de uiteindelijke vorm ook uit massief brons gaan bestaan.
   5. Bij kleinere figuren bouw ik het ontwerp ook wel eens op uit stukjes gevonden hout of ander gemakkelijk brandbaar materiaal.

2. Ontwerp klaar maken om in te vormen

   Om straks brons te kunnen gieten, moet het ontwerp één of meerdere gietkanalen krijgen. Doordat er meestal stortend gegoten wordt, moet er voldoende druk op het brons staan, dat van boven naar beneden stroomt, om overal te komen. Daarvoor wordt de trechtervorm aangebracht. Tegelijkertijd moet er voor gezorgd worden, dat de lucht en gevormde gassen kunnen ontsnappen. Anders kan een gasbel het brons tegenhouden en ontstaat er een gat. Daarom worden meerdere ontluchtingskanalen aangebracht (deze kanalen staan niet in verbinding met de giettrechter). Als er een kans bestaat dat er teveel resten achterblijven bij het uitstoken van het ontwerp (bijvoorbeeld als het opgebouwd is uit hout), wordt er een extra ontluchtingskanaal geplaatst, dat precies de andere kant opgaat. Dan is het mogelijk om de mal door te blazen.

3. Vuurvast invormen

   Het ontwerp met giet- en ontluchtingskanalen wordt met was vastgemaakt aan een grondplaat en geplaatst in een bak van 4 houtenplaten, die met lijmklemmen vastgehouden worden. In deze "houtenbak" wordt nu rond het ontwerp een buis van kippengaas geplaatst. Dit om de gipsvorm extra te verstevigen, zodat er bij het gieten van 1300 graden brons geen scheuren ontstaan, want daarmee is je ontwerp vernield. Soms wordt dit ook in twee stappen gedaan; eerst het ontwerp invormen met het gipsmengsel, dan later daaromheen kippengaas met weer een gipsmengsel. Bij een ontwerp met iets grotere holle ruimten, worden dunne korte ijzerdraadpennen door het ontwerp en de holle ruimte gestoken. Deze dunne pennen houden bij het uitstoken de gipsmassa in de holle ruimte op zijn plek en voorkomt dat deze verschuift of afbreekt. Allereerst wordt nu de holle ruimte volgegoten met een mengsel van gips, gravel, gemalen kalk en een beetje koffiedrap (dit laatste zorgt ervoor dat het gips na het gieten makkelijker weg te halen is). Nu wordt het ontwerp ingevormd met een mengsel van gips, gravel en gemalen kalk. Dit mengsel heeft voldoende volume, is vuurvast en toch bros, zodat het na het gieten gemakkelijker verwijderd kan worden. De mal is klaar voor transport naar de gieterij.

4. Uitstoken en brons gieten

   Meerdere mallen worden tegelijkertijd in een uitstook-oven geplaatst en langzaam wordt de temperatuur opgevoerd tot 500 graden. Zo wordt de mal goed droog en het ontwerp van was, plastikglas, hout of zo smelt of verdampt. Dit proces duurt minimaal 3 dagen en dan is het hele ontwerp verbrand en omgevormd tot holle ruimten in de gipsmassa. Als er materiaal gebruikt is, dat moeilijker verbrandt, wordt de mal heet doorgeblazen en eventueel nogmaals gestookt. Nu kan het brons gesmolten worden en bij een temperatuur van 1300 graden vloeibaar in de mallen (die in zand staan) gegoten worden. Dit proces wordt door deskundige gieters uitgevoerd. Dan kunnen de gloeiende mallen afkoelen, soms wordt er water over de mallen uitgegoten.

5. Bronzen beeld bevrijden

   Als de mal met daarin het bronzen beeld is afgekoeld, kan het beeld bevrijd worden. Daartoe wordt het geharde gipsmengels weggehakt of uitgestoken of uitgeboord (bij holle vorm). Eventuele dunne ijzerdraadpennen worden uit het beeld getrokken. Resten gips worden weg geborsteld of indien gewenst gezandstraald. Het beeld met de giet- en ontluchtingskanalen is klaar voor verdere bewerking.

6. Beeld afwerken

   De afwerking begint met het het grotendeels weg slijpen van de giet- en ontluchtingskanalen van brons. Vervolgens worden deze plekken met een frees, schuurschijf of polijstschijf bijgewerkt. Hetzelfde geldt voor ongewenste regelmatigheden. Eventuele gaten of ontbrekende stukjes kunnen met lassen toegevoegd worden. Dat doe ik alleen als deze plekken storend zijn in de vorm van de sculptuur. De fijnere structuur wordt aangebracht met een (punt)hamer of beitel. En als er een gladde huid wenselijk is, moet er geschuurd en gepolijst worden.

7. Beeld patineren

   Patineren betekent met behulp van chemicaliën en eventueel warmte het brons laten oxideren, roesten. Dit geeft het beeld niet alleen een bepaalde kleur, maar geeft de huid ook een zekere diepte. Er zijn heel veel mogelijkheden om te patineren. Ik hou ervan als een beeld een gemêleerde kleur krijgt, omdat ik vind dat beelden daardoor meer spanning krijgen en alleen de huid al boeiend is om naar te kijken. Als het patineren klaar is, wordt de sculptuur ingewreven met was. Dit om het proces (van oxideren) verder af te remmen en het beeld te beschermen tegen buiteninvloeden.

8. Beeld plaatsen op sokkel

   Afhankelijk van het beeld kies ik voor een "neutrale" sokkel of een sokkel die één verhaal gaat vormen met het beeld. Altijd moet de sokkel het beeld ondersteunen en niet de aandacht weg trekken.